Managen van startup tot multinational

Auteur: Rob Rijbroek, directeur van ISBW

Er bestaan veel typen organisaties, van startup en scale-up tot MKB en multinational. Al deze varianten zijn verschillend georganiseerd, waardoor ook andere eisen aan het management worden gesteld. Welke kwaliteiten passen bij de verschillende organisatievormen? 

Traditioneel managen: top-down

Traditioneel wordt top-down gemanaged. Dit komt vooral voor in het MKB en bij multinationals. Er wordt uitgegaan van een superieure positie van de manager: die is de eindbeslisser. Aansturing gebeurt op basis van resultaten en prestaties. De manager is beschikbaar om advies te geven, maar daarvoor moet de medewerker hem of haar wel proactief benaderen.

In dit soort organisaties hoeft de manager geen deskundige te zijn op ieder vakgebied. Hij of zij moet wel over de basiskennis en vaardigheden beschikken om het team te adviseren en ondersteunen.

Met de groeiende markt van startups heeft echter bottom-up management haar intrede gemaakt. In deze vorm zorgt de manager dat het team optimaal functioneert; de manager faciliteert en begeleidt. Kunnen motiveren en inspireren is cruciaal. 

Een meewerkend voorman

Startup-teams zijn meestal relatief klein. Dit maakt het makkelijker om alle teamleden te betrekken bij beslissingen, zoals het vaststellen van de visie en de doelen. Door deze betrokkenheid ervaren medewerkers bedrijfssucces meer als een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

De manager is bovendien niet per se de eindbeslisser, dus kan hij of zij meewerken met het team. De manager brengt eigen kennis en vaardigheden op de werkvloer. Ook zien we in de praktijk vaak een vrijere cultuur bij startups. Thuiswerken, wisselende werktijden en -locaties, en minder strak omlijnde functieprofielen kenmerken dit type organisatie.

Creativiteit als vereiste

Kleinere teams, zoals bij startups, bestaan vaak uit generalisten: professionals die van alle aspecten binnen hun vakgebied de basiskennis beheersen. Er zijn geen specialisten aanwezig.

In het geval dat er wel een specialisme nodig is, is het dus zaak om creatief te zijn als manager. Soms komt kennis uit onverwachte hoeken. Misschien heeft de marketingmedewerker in zijn vrije tijd wel een cursus coderen gevolgd, of heeft de developer ook talent voor boekhouden. Ook kan kennis ingewonnen worden vanuit bijvoorbeeld een (internationaal) netwerk. Het klinkt cliché, maar hier is ‘outside the box’ de toverspreuk.

En dat geldt niet alleen op het gebied van kennis. Bij startups en scale-ups is geld soms een schaars goed. Alle omzet die wordt gedraaid, wordt terug gestopt in de organisatie, waardoor concurreren op salaris lastig kan zijn. Een aspect van goed management is weten wat je hebt en waar je onderscheidend vermogen ligt als manager en als organisatie. Kun je geen opslag geven? Biedt dan meer flexibiliteit, autonomie of andere incentives.

Geen eenduidig antwoord

Wat is een goede manager? Dat is afhankelijk van het team en de organisatie. Er is geen eenduidig antwoord op. De manager van vandaag en morgen moet in ieder geval motiveren, inspireren en het team goed aanvoelen. Daarnaast zijn zaken als transparantie en authenticiteit in groeiende mate gewenst.

De positie van de manager wordt steeds meer faciliterend; hij of zij maakt onderdeel uit van het team. Dit komt voort uit de opkomst van startups en de bijbehorende cultuur, maar wordt ook in het MKB en bij multinationals geadopteerd.

Toch geldt dat iedere situatie om andere kwaliteiten vraagt. Een manager is niet per definitie één type mens. Iedereen is een geboren manager: het is een kwestie van een passende omgeving vinden